Binlerce yıl önce yeni bir şehir kurma amacıyla insanlar İzmit Körfezi karşısındaki baş iskeleye gelip burada konaklamışlar. Karınları acıkınca balık tutmak için oltalarını denize atmışlar. Oltalarına ilk takılan iri bir ıstakoz olmuş, daha önce görmemiş olsalar da yemişler ıstakoz hoşlarına gitmiş ve buraya yerleşmeye karar vermişler. Kuracakları şehire de ıstakoz anlamında olan Astakos demişler. Tarihçilere göre bu olay Milattan Önce 12 senesinde olmuştur hatta paralarının üstünde de şehrin simgesi ıstakoz olduğunu söylerler.
Diğer bir Kocaeli Efsanesine göre, bu bölgede yaşayan güzeller güzeli destan perisi Olibia, deniz tanrısı Poseidon'la evlenmiş ve bir de oğlları olmuş. Adına Astakoz demişler. Devrinin önemli bir kahramanı olan Astakoz, körfez ucuna kurduğu şehre de kendi adını vermiş.
Bir süre sonra Bitinya Kralı Nikomedios buraya gelmiş, yeni bir şehir kurmak için kurban kesmiş. Kestiği kurbanı bir kartal kapmış ve havaya kaldırıp öbür tarafa götürmüş. Bugün İzmit şehrinin kurulu olduğu yere bırakmış. Kral da bunu bir işaret olarak kabul etmiş ve oraya şehir kurup, başkent yapmış.
İzmit ve çevresine Kocaeli adının verilmesi de Akçakoca Eyaleti anlamına gelmesidir.